Candida

Bijna iedereen heeft van nature gisten en schimmels op de huid en slijmvliezen. Meestal merkt men daar weinig van. Wanneer zich door omstandigheden een verandering in de darmflora voordoet, kan de normale gistvorm van de candida overgaan in een schimmelvorm van candida. Vanuit de darmen kan deze candida schimmel zich via het bloed naar andere delen van het lichaam verspreiden. Dit kan leiden tot een (chronische) candida-infectie. Een candida-infectie is een zeer vervelend en ook hardnekkig probleem dat verantwoordelijk kan zijn voor maanden tot zelfs jaren van chronische klachten zoals het chronisch vermoeidheidssyndroom en fibromyalgie. Ook andere lichamelijke klachten zoals een prikkelbare darm en migraine komen voor bij mensen met een candida-infectie.

Wat is Candida?

Candida is een gist die in evenwicht leeft met de van nature aanwezige bacteriën in de darmen die er voor zorgen dat er net genoeg voedsel is voor deze gisten. De candidagist is onderdeel van de darmflora en in kleine hoeveelheden aanwezig kan het geen kwaad en wordt het vaak niet opgemerkt. De candida gist leven o.a. van suikers. Als het evenwicht in de darmflora verstoord is kan de candida gist overgaan in een candida schimmel. Het verschil tussen een schimmel en een gist is dat een schimmel groeit in de vorm van draadjes en een gist groeit in de vorm van bolletjes. Candida albicans kan beide vormen aannemen, onder de microscoop kunnen zowel draden als bolletjes te zien zijn.

Verstoord evenwicht

Een verstoord evenwicht door bijvoorbeeld een antibioticakuur of een andere reden van verminderde weerstand, kan er voor zorgen dat een candida-infectie (ook candidiasis genoemd) zich openbaart. De candidaschimmel vestigt zich in eerste instantie in de darmflora waarna ze in de bloedbaan lekt door de minuscule openingen in de darmwand. Het immuunsysteem verzwakt, er is minder weerstand en men is sneller vatbaar voor ziekten. Aan de andere kant was het immuunsysteem al verzwakt door de candidaschimmel die zich had vermeerderd. Het betekent dus iemand met een candida-infectie in een vicieuze cirkel terecht komt waarbij het imuunsysteem verder wordt verzwakt. Een candida-infectie is meestal relatief onschuldig en kan vrij goed behandeld worden.

Wanneer candida in het bloed terecht is gekomen, kan het in uitzonderlijke gevallen wel gevaarlijk zijn. Er kan een veralgemeende of systemische candidiasis ontstaan welke alleen voor komt bij ernstig zieke mensen met een sterk verminderde weerstand zoals bijvoorbeeld mensen die een orgaantransplantatie hebben ondergaan, bij mensen met kanker na een chemokuur of bij aidspatiënten. De klachten van een veralgemeende of systemische candidiasis zijn niet altijd erg duidelijk, omdat deze mensen vaak al erg ziek zijn en reeds hoge koorts hebben.

Diagnose

Klachten geven aan dat er iets in het lichaam niet in orde is. Dat kan de darmflora zijn, of de verhouding tussen zuren en basen, tussen goede en slechte vetten, of wat dan ook. Disbalans in de darmen bijvoorbeeld creëert een voedingsbodem voor een overmatige groei van ongewenste gisten en/of schimmels.

Dit kan Candida Albicans zijn, maar evengoed kan het een andere zijn:

1.       een andere schimmel, zoals lachancea, aspergillus of bijvoorbeeld cryptococcus
2.       een (slechte) bacterie, zoals salmonella, e. coli, pseudomonia, yersinia etc.
3.       een andere parasiet

Er zijn verschillende manieren om overgroei van candidagisten in het lichaam aan te tonen:

1. Het bloed op kweek zetten.
Het nadeel van deze methode is dat het een paar dagen duurt voordat de uitslag of er sprake is van candida, bekend is en dat er een relatief grote kans is op vals-negatief, er zijn namelijk meerder schimmels of gisten die hetzelfde diagnostisch beeld geven. De test valt dan negatief uit terwijl er wel degelijk candidaklachten zijn, er zullen daarom meerdere tests gedaan moeten worden om te voorkomen dat er een verkeerde behandeling wordt gestart.

2. Ontlasting of urine testen.
Candida komt ook voor bij gezonde mensen in het lichaam, in urine, slijmvliezen en ontlasting. Dat zegt nog niets over de overmatige of wildgroei van candida. In de orthomoleculaire geneeskunde wordt onderzoek gedaan naar de darmflora en de bepaling van antistoffen. De aanwezigheid van overmatige of wildgroei van candidagisten zegt niets over de toestand van het bloed.

3. Afscheiding (bijvoorbeeld oraal of vaginaal) onder de microscoop bekijken.
Deze methode biedt de meeste zekerheid tot een positieve diagnose leiden, maar wat zegt het precies? Waar bevindt candida zich nog meer in het lichaam? En niet iedereen heeft last van afscheiding, dus niet iedereen valt hierop te onderzoeken.

4. Punten- of vragenlijst met veel voorkomende, candida-gerelateerde klachten.
Er bestaan vragenlijsten waarbij alle candida-klachten worden ingevuld, dat is een goede methode maar blijft subjectief.

5. De levend bloedanalyse.
Sommige artsen beschikken over apparatuur waarmee ze bloed sterk kunnen uitvergroten en als filmpje vastleggen. Ziektekiemen als candida albicans worden zo visueel aangetoond.

Tal van symptomen zijn gelinkt aan een candida-infectie:

  • extreme zin in suikers
  • chronische vermoeidheid
  • behoefte aan slapen
  • lusteloosheid
  • wisselende bloedsuikerspiegel
  • jeuk/eczeem
  • wazig zien, dubbel zien
  • snel blauwe plekken krijgen
  • een ‘duf’ hoofd
  • kouwelijk
  • spierzwakte
  • blaasontstekingen
  • huidproblemen
  • astma
  • gewichtstoename
  • voedselallergieën
  • pijnlijke uitslag voor op de tong en de slijmvliezen van de wangen
  • migraine
  • kloofjes in de mondhoeken
  • maag- en darmklachten: zoals brandend maagzuur, flatulentie, opgeblazen gevoel en prikkelbare darm syndroom
  • kanker
  • opgeblazen buik
  • darmrommelingen
  • slechte adem
  • jeuk aan de anus
  • pijnlijke tepels
  • depressie
  • pijnlijke penis
  • vaginale afscheiding
  • chronische diarree
  • extreme vermoeidheid na het eten
  • mentale verwardheid
  • slecht geheugen
  • huilbuien
  • angstaanvallen
  • weinig zin in seks
  • onvruchtbaarheid
  • steeds terugkerende infecties aan bijholte, ogen, neus, keel, eierstokken
  • toegenomen overgevoeligheid voor voedsel, additieven, huiddieren, pollen, chemicaliën, tabak en parfum.
  • pijnlijke gewrichten
  • zware benen

De symptomen van candida zijn erg gevarieerd. Dit komt omdat de candida-infectie vele systemen in het lichaam aanspreekt:

  • spijsverteringsstelsel (mond tot anus)
  • hart- en bloedvatenstelsel (hart, bloedvaten, bloed)
  • ademhalingsstelsel (neus, luchtpijp, longen)
  • hormoonstelsel (hypothalamus, hypofyse, schildklier, alvleesklier en bijnieren)
  • zenuwstelsel (hersenen, ruggenmerg, zenuwen)
  • uitscheidingsstelsel (nieren, ureters, blaas, uretha)
  • voortplantingsstelsel (geslachtsorganen, baarmoeder)
  • immuunsysteem

Meest voorkomende varianten van candida

Ondanks dat de lange lijst van door candida veroorzakende symptomen lang en gevarieerd is, zijn er een aantal varianten die het meest voorkomen:

Vaginale gistinfectie
: Bijna 75 procent van de vrouwen heeft op zijn minst een keer in haar leven een candida-infectie. Deze veelvoorkomende en vervelende aandoening ontstaat wanneer de zuurgraad van de vagina verandert, wat candida gist de kans geeft om toe te slaan. Er volgt een heftige jeuk, een brandend gevoel bij het plassen en dikke, witte afscheiding. Vrijen en plassen is daardoor erg pijnlijk. Vaak wordt bij een candida-infectie antibiotica voorgeschreven, terwijl dit juist de goede bacteriën doodt en het onderliggende probleem alleen maar groter maakt. Daarnaast werken hormonale veranderingen en zwangerschap gistvorming o.a. een candida-infectie in de hand.

Spruw: Deze vorm van candida-infectie veroorzaakt witgele plekjes in de mond, wat een veelvoorkomend symptoom is van mensen met een verlaagde werking van het immuunsysteem. Dit kan zich verspreiden richting de slokdarm, wat slikken moeilijker en pijnlijk maakt. Een candida-infectie in de mond kan in de hand gewerkt worden door het gebruik van medicijnen die geïnhaleerd worden (bijvoorbeeld bij astma).

Lekkende darmsyndroom: Door een verstoord balans tussen gist en goede bacteriën kan in de darmen dysbiose ontstaan. Dit houdt in dat er rottings- en gistingsprocessen in de darmen plaatsvinden. Hierdoor kan de candida zich in de darmwand boren en kleine gaten graven. Gist produceert 180 giftige bijprodukten, die komen allemaal vrij in het spijsverteringskanaal en dringen zo het bloed binnen. Vervolgens worden de bijprodukten door het hele lichaam verspreid en maakt dit een gevaarlijke zaak met als gevolg o.a. ziekten als psoriasis, depressie en blaasontstekingen.
Door het lekkende darmsyndroom raakt de schildklier uit balans waardoor er cortisol geproduceerd wordt. Dit kan tot auto-immuunziekten en gewichtstoename leiden.

Medici aan een immunologisch laboratorium in Lyon hebben in 2008 een onderzoek gedaan naar candida. Uit dit onderzoek bij mensen met vermoeidheidsklachten bleek dat hun afweer heftig reageert op candida albicans. Hierdoor worden er stoffen geproduceerd die klachten zoals vermoeidheid veroorzaken. Tevens toont het onderzoek alleen de gevolgen aan van candida in het bloed. Maar die gevolgen kunnen ook door andere ziektekiemen worden veroorzaakt. Er is helaas nog geen onafhankelijke, objectieve medische test die uitkomst biedt.

Is er een relatie Candida-Kanker

Volgens Dr. Tullio Simoncini, oncoloog en auteur van “Cancer is Fungus”, is de basisoorzaak van kanker schimmels. Zijn onderzoek heeft hem er van overtuigd dat candida de veroorzaker is van kanker en dat de ziekte zelf een schimmel is. In een poging het lichaam te beschermen tegen deze schimmel vormt het een tumor.

Tussen 79 en 97 procent van de kankerpatiënten bleek last te hebben van candida-klachten. Daardoor zou het denkbaar zijn de kanker te behandelen met antischimmelmedicatie. Echter, een candidaschimmel kan zich aanpassen aan een nieuwe omgeving. Daardoor zijn deze middelen kansloos. Dr. Simoncini gelooft dat kanker behandeld kan worden door in de tumor sodium bicarbonaat te injecteren. De kans is groot dat de schimmel geen tijd heeft om zich aan te passen en daardoor snel verdwijnt aldus zijn mening. Wetenschappelijke bewijzen hiervan zijn in Nederland niet bekend.

Risicofactoren

Bij het ontstaan van een candida-infectie spelen omstandigheden een rol:

  • hormonale factoren zoals zwangerschap, anticonceptie en oestrogeenbehandeling kunnen een vaginale schimmelinfectie veroorzaken. De periode van menstruatie kan een vrouw gevoeliger maken.
  • antibiotica doodt naast schadelijke ook nuttige bacteriën waardoor gisten meer kans krijgen zich te vermenigvuldigen
  • langdurig gebruik van corticosteroïden
  • chemotherapie en bestraling
  • langdurig gebruik van anticonceptiepil
  • wanneer suikerziekte niet goed behandeld wordt, is er ook meer kans op schimmelinfecties
  • genetische factoren
  • spruw (candida-infectie in de mond). Deze kan ontstaan door het gebruik van medicijnen die geïnhaleerd worden zoals bij astma.
  • chronische ziekten, door een combinatie van risicofactoren
  • wisselende seksuele contacten, veelvuldige en/of orale en anale seks zouden mogelijk de kans op een infectie in de hand werken
  • het eten van veel koolhydraten en suikers (o.a. in fastfood, snoep en kant-en-klaarprodukten) zou candida erger kunnen maken omdat suikers een voedingsbron zijn voor gisten
  • langdurige blootsstelling aan in- en uitwendige gifstoffen (kwik, lood, alcohol, amalgaamvullingen in het gebit)
  • het eten van gist (in bijv. brood), schimmelkazen, champignons, de meeste fruitsoorten, alle koolsoorten, vele groenten en alcohol kunnen candida verergeren.
  • verder kan het weer invloed hebben, vooral wanneer het warm, benauwd en vochtig is.
  • langdurige blootstelling aan (negatieve) stress
  • chronisch tekort aan vitamine B12

Besmetting

Hoewel de candida-gist van de ene op de andere persoon kan worden overgebracht (bijv. van moeder op kind of omgekeerd, tussen seksuele partners), gaat het niet echt om een besmetting in de traditionele betekenis van het woord.

Candida wordt niet beschouwd als een besmettelijke ziekte en al helemaal niet als een seksueel overdraagbare aandoening.
De partner van een persoon met een vaginale candida-infectie hoeft niet per definitie voor candida meebehandeld te worden.
Bij baby’s met spruw of wanneer een moeder die borstvoeding geeft een candida-infectie van de tepels heeft, moeten zowel moeder en kind behandeld worden, omdat ze de infectie wel aan elkaar kunnen doorgeven.

Hygiëne voorkomen van candida

Mondinfectie (spruw)

  • Bij zuigelingen is een goede hygiëne extra belangrijk. Bij het geven van borstvoeding is het verstandig om handen en tepels voor iedere voeding te wassen met lauwwarm water.
  • Spenen (van flesjes) kunnen het beste dagelijks uit gekookt worden en bewaard op een droge en schone plaats.

Tepelinfectie

  • Dagelijks een schone beha aan en was beha’s liefst op 60 °C.
  • Tepels moeten zoveel mogelijk aan de lucht drogen na de voeding.
  • Vermijd bij een candida-infectie het inmasseren van een druppel moedermelk op de tepel.
  • Vervang zoogkompressen minstens na elke voeding. Katoenen zoogkompressen moeten na gebruik gedurende 5 minuten uitgekookt worden.
  • Gebruik zo weinig mogelijk zeep.

Vaginale infectie

  • Gebruik voor het wassen van de vagina geen zeep. Zeep kan de natuurlijke zuurgraad verstoren.
  • Orale en anale seks zou mogelijk de kans op een vaginale candida-infectie verhogen.
  • Na ontlasting verkeerd afvegen (van achteren naar voren) kan candida veroorzaken.
  • Gebruik geen desinfecterende middelen, ook niet tijdens de candida-infecties.
  • Zorg ervoor dat bij het vrijen het slijmvlies van de vagina niet beschadigd wordt, gebruikt eventueel glijmiddel.
  • Vermijd synthetisch ondergoed en inlegkruisjes. Deze kunnen de candidaklachten verergeren.

Huidinfectie

  • Houd de huid goed schoon en droog. Dep de huid zachtjes droog.
  • Gebruik zo weinig mogelijk zeep
  • Gebruik eventueel talkpoeder in huidplooien en bij baby’s om het vocht te absorberen

Wat kan er nog meer gedaan worden bij candida-infectie

Aangezien candida op suiker leeft is het tijdelijk volgen van een suikervrij- en koolhydraatbeperkt dieet onontbeerlijk. Bij candida symptomen kan men bij de apotheek een middeltje verkrijgen wat de klachten doet verminderen. Echter, daarmee is de candida-infectie in zijn geheel nog niet weg. Candida blijft actief en pillen en crèmes doen niet meer dan de candida symptomen maskeren, waardoor het onderliggende probleem in stand blijft. Het onderliggende probleem is en blijft het tekort aan goede bacteriën in het lichaam. Wanneer deze balans hersteld is zullen de symptomen van candida vanzelf verdwijnen. Voor het slagen van de behandeling is het noodzakelijk dat eventuele parasieten worden aangepakt en er rekening gehouden wordt met voedselallergieën en/of -intoleraties.

Het is van groot belang candida op meerdere gezondheidsgebieden aan te pakken.

A. Voedingspatroon tijdelijk aanpassen door vermijden van:

  1. suikers: kristalsuikers, honing, dextrose en fructose
  2. voeding dat in de darmen omgezet kan worden naar glucose: koolhydraten (brood, pasta, rijst), alcohol, etmeel (bijv. aardappel)
  3. lactose (komt voor in melkprodukten)
  4. veel voorkomende allergenen (zuivel, noten, citrusvruchten, tarwe etc.)

Door het verhogen van vezels in voeding wordt de normale darmfunctie ondersteund.

B. Immuunsysteem versterken en ontzien

Om de spijsvertering beter te laten werken en het immuunsysteem te verbeteren is juiste voeding nodig. De oorzaken en symptomen van candida kunnen verschillen per persoon. Een deskundige kan hiernaar kijken.

C. Probiotica

Dat Probiotica de ontwikkeling van candida kan tegengaan is niet aangetoond.

D. Voedingssupplementen

In overleg met een deskundige kan gekeken worden of de dagelijkse voeding gevarieerd genoeg is. Voedingssupplementen zijn aanvullende nutriënten op dagelijkse maaltijden.

 

Niets op deze site is bedoeld ter vervanging van medisch advies of behandeling. Onderwerpen zijn informatief bedoeld, niet ter vervanging van informatie door de reguliere medische gezondheidszorg. Als er gezondheids problemen zijn dient men altijd doktersadvies in te winnen.