Probiotica, levende micro-organismen, zijn nuttige bacteriën die van nature in de darmen aanwezig zijn. Probiotica zijn onderdeel van een gezonde darmflora.
Anno 2013 worden probiotica bacteriën in veel produkten verwerkt.
Probiotica in de maag aanwezige micro-organismen
Probiotica is een voedingsmiddel met micro-organismen. Deze levende micro-organismen zijn oa van nature in de darmen aanwezig. De bacteriën die geen ziektes veroorzaken worden wel probiotica genoemd. Niet gunstige bacteriën worden ook wel pathogenen genoemd. Pathogenen, zoals bekend, kunnen een negatieve invloed hebben op de mens en ziektes veroorzaken.
Als het darmslijmvlies met alle daarop aanwezige bacteriën gezond is kunnen functies zoals opname van voedingsstoffen en afgifte van afvalstoffen goed functioneren.
Probiotica wordt eveneens aangeduid met de term probioticum. De betekenis van probiotica en probioticum is ‘voor het leven’ of ‘ten gunste van het leven’. Het woord ‘probiotica’ heeft in de historie veel betekenissen gekregen maar de gezondheid bevorderende eigenschappen waar over wordt gesproken zijn niet wetenschappelijk bewezen..
Gunstige en ongunstige bacteriën vormen de darmflora
In het darmkanaal bevinden zich ca. 100 miljard gunstige (probiotica) en ongunstige (ziekte veroorzakende) bacteriën. Dat is tien maal zoveel darmbacteriën als het totale aantal menselijke cellen het lichaam. Goed voor zo’n anderhalve kilo bij een volwassene. De probiotica bacteriën en ongunstige bacteriën strijden om de beschikbare ruimte aldaar. Het totaal aan bacteriën wordt darmflora genoemd. In een gezonde darmflora overheerst de probiotica die in symbiose leeft met zijn gastheer of host, het menselijk lichaam.
Een gezonde evenwichtige darmflora is noodzakelijk voor de gezondheid!
Functies van de darmflora zijn:
- stoffen afbreken die niet niet door het eigen (menselijke) systeem afgebroken kunnen worden; bijvoorbeeld voedingsvezels of kraakbeen
- faciliteren van opname van voedingstoffen via de darmwand
- omzetten van zetmeel, suikers (en lactose) in melkzuur
- de darmslijmlaag gezond houden; hetgeen de weerstand tegen ziektekiemen verhoogt waardoor de schimmels, virussen, gisten en andere toxische stoffen, niet in de bloedbaan kunnen komen
- de darmtransit bevorderen; o.a. met behulp van voedingsvezels die het volume van de ontlasting vergroten
- het reinigen van de darmen, hetgeen de gezondheid van de darmen ondersteunt
- het aanmaken van bepaalde vitaminen
De algehele gezondheid van de mens wordt grotendeels bepaald door de mate van evenwicht van de darmflora. Probiotica, van nature aanwezig in de darmen, maken onder andere melkzuur en vetzuren.
Goede probiotica bacteriestammen produceren vetzuren:
- azijnzuur
- boterzuur
- melkzuur
- propionzuur
Probiotica in de darmen
Bacteriën komen o.a. door voeding via de maag in de darmen terecht. Door het maagzuur overleven sommige bacteriën de maag niet. Sommige probiotica kunnen de maag wel levend doorkomen en bereiken de darmen.
Probiotica bacteriestammen hechten zich aan de darmwand en scheiden substanties uit zoals melkzuur, azijnzuur, proprionzuur en boterzuur die de darm-epitheelcellen (epitheel = dekweefsel van de darm) voeden. Daardoor ontstaat een barrière tegen ongunstige schimmels, zoals candida en gisten. Eenmaal gehecht aan de darmwand is er weinig tot geen plaats meer voor schadelijke bacteriën en andere ziekmakende factoren. Deze probiotica micro-organismen vormen een onderdeel van een gezond maag-darmstelsel.
Het gezonde darmslijmvlies houdt de schadelijke bacteriën tegen en beschermt daardoor het hele lichaam. De schadelijke bacteriën kunnen zich niet hechten aan de darmwand. De bacterieculturen, probiotica en ziekmakende bacteriën samen worden darmflora genoemd.
Verstoring van de darmflora
Als er lege plekken (zonder bacteriën) op de darmwand voorkomen kunnen schadelijke bacteriën daar gaan overheersen. Als deze voor het lichaam ongunstige bacteriën de overhand krijgen dan ontstaan darmklachten zoals diarree, ontsteking of verstopping.
Verstoringen van de darmflora kunnen ontstaan door:
- infectie door het binnendringen van virussen, of parasieten
- veroudering; naarmate men ouder wordt kan de darmflora sneller verstoord worden.
- lichamelijke en psychische stress; overmatige belasting in het dagelijkse leven
- langdurig ongezonde voeding
- gebrek aan voedingsvezels in de dagelijkse voeding
- overmatig gebruik van bewerkte koolhydraten (o.a. witte suiker), nicotine, caffeïne en alcohol
- gebruik van antibiotica; deze medicijnen doden bacteriën, hetgeen gunstig is om ziekte te bestrijden. Echter worden ook de nuttige probiotica bacterieculturen geraakt.
Met de hedendaagse leefstijl en eetgewoontes krijgen we weinig probiotica bacteriën via voeding in onze darmen. De voeding is vaak te eenzijdig en bestaat voornamelijk uit teveel snelle koolhydraten (bijvoorbeeld: wit brood en suiker).
Probiotica die van nature in onze darmen zitten, zijn een onderdeel van een gezonde darmflora het betreft o.a. probiotica bacteriën als lactobacillen, bifidobacteriën en streptococcus thermophilus.
Voordelen van voldoende probiotica bacteriën in de darmen
Het gezonde darmslijmvlies houdt de schadelijke bacteriën tegen en beschermt daardoor het hele lichaam. De schadelijke bacteriën kunnen zich minder goed hechten aan de darmwand. Probiotica bacteriën concurreren op deze manier met schadelijke bacteriën.
Een gezonde darmflora ondersteunt de preventie van diarree, infecties en ziektes. Het draagt daarom bij aan de totale gezondheid van de mens.
Door gezonde voeding te eten die door fermentatie processen probiotica bevatten, komt het op een natuurlijke manier in je darmen. Gunstige bacteriën helpen het lichaam stoffen af te breken en de gezonde voedingstoffen te absorberen via de darmslijmlaag.
De oudere generaties in Europa wisten het vroeger al, er werd regelmatig gefermenteerde voeding gegeten of gedronken. De gefermenteerde witte kool oftewel zuurkool is daar een voorbeeld van. Kefir is een ander voorbeeld van gefermenteerde gezonde voeding, deze drank is in Nederland niet zo populair meer, maar in de Balkan en Kaukasus hoort het nog steeds bij de dagelijkse lekkernijen waar men gezondheid aan toekent.
Experimenten in Nederland
In Nederland zijn experimenten gedaan met probiotica, waarvan men suggereert dat probiotica gunstige effecten heeft. Het zou in te zetten zijn bij diarree bij kinderen en volwassenen. Er zijn echter meer studies nodig om dit definitief aan te tonen.
Bij een maagzweer zouden probiotica bacteriën in combinatie met medische behandelingen ingezet kunnen worden, maar er zijn echter nog meer studies voor nodig om de werking aan te tonen. Het geldt ook voor onderzoeken ter voorkoming van schadelijke bacterie groei bij overmatige stress, Ziekte van Crohn en prikkelbare darm. Wetenschappers van het Top Institute Food & Nutrition hebben getest op moleculair niveau of probiotica de genen in de darmwand beïnvloeden.
Geschiedenis
In de geschiedenis hebben artsen, immunologen onderzoek gedaan naar bacterieculturen en de invloed op de menselijke gezondheid. Enkele bekende namen zijn Eli Metsjnikov, immunoloog van het Pasteur Instituut in Parijs. Henry Tissier, een kinderarts in hetzelfde instituut publiceerde studies; de hypothese ondersteunden dat inname van bacteriën via gefermenteerd voedsel gunstige gezondheidseffecten kon hebben door de darmflora beïnvloeding.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Ilja_Iljitsj_Metsjnikov
Welke produkten bevatten probiotica
Met name gefermenteerd voedsel is een belangrijke bron van bacteriën die de darm bevolken. Probiotica wordt ook gebruikt voor het conserveren van levensmiddelen, zodat deze melkzuurbacteriën bevatten:
- zuurkool
- ingemaakte groenten
- yoghurt
- soja-yoghurt
- soja saus
- karnemelk
- kefir
- zuurdesem
Probiotica wordt anno 2013 in veel produkten verwerkt. Produkten waaraan het is toegevoegd, kunnen verschillende bacterieculturen bevatten. Produkten waar het aan toegevoegd wordt, zijn onder andere sommige merken pure chocolade, vruchtendranken en yoghurt.
Meestal worden de bacterieculturen, lacobacillus- en bifidobacterium gebruikt.
Inmiddels wordt probiotica toegevoegd in voedingssupplementen, crèmes en tandheelkundige zuigtabletten. Eveneens is er een trend gaande om probiotica aan reinigingsmiddelen toe te voegen.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Probioticum#Definitie