Vermoeidheid

Vermoeidheid kan optreden na inspanning van lichamelijke of mentale aard. Vermoeidheid treedt ook op bij ziekte- en herstelprocessen. Een heel normaal verschijnsel bij jong en oud. Steeds meer mensen klagen over vermoeidheid. Wanneer is vermoeidheid zorgelijk en wanneer normaal? Als vermoeidheid voor een langere periode aanhoudt of niet meer weggaat kan het een symptoom zijn van een of meerdere ziekten. Door vermoeidheid gaat concentratie vermogen achteruit en neemt het reactievermogen af. Er kunnen vele oorzaken zijn van vermoeidheid. Uitingsvormen van vermoeidheid zijn heel divers, evenals oplossingen.

Wat gebeurt er in het lichaam

Vermoeidheid na inspanning van lichamelijke of mentale aard ontstaat doordat er energie verbruikt wordt. Het energie niveau dient aangevuld te worden. Door vermoeidheid gaat concentratie vermogen achteruit en neemt het reactievermogen af. Er treedt bij vermoeidheid sneller irritatie op. Door te rusten kan het lichaam zich herstellen. Als er energie toevoer nodig is, dan is gezond eten de bron voor nieuwe energie.

Normale vermoeidheid

De hoeveelheid mensen die last hebben van vermoeidheid verschijnselen stijgt. Voor het Centraal Bureau voor de Statistiek valt vermoeidheid onder malaiseklachten. Deze klachten zijn hoofdpijn, moeheid, slapeloosheid, rugpijn en pijn in spieren of gewrichten. CBS geeft aan dat vrouwen vaker moe zijn dan mannen.

Als vermoeidheid voor een langere periode aanhoudt of niet meer weggaat kan het een symptoom zijn van een of meerdere ziekten.

Abnormale vermoeidheid

Als aanhoudende (ernstige) vermoeidheid aan de orde is kan er een (chronische) ziekte aan ten grondslag liggen. Het is echter aan de huisarts om een geldende diagnose te stellen. Hieronder enkele ziektebeelden en andere aspecten rondom vermoeidheid:

Vitaminen of mineralen tekorten

Lichaamscellen hebben kleine hoeveelheden vitaminen en mineralen nodig om de celfuncties uit te voeren. Een menselijk lichaam bestaat uit miljarden cellen die bepaalde functies hebben. Vitaminen en mineralen haalt het lichaam uit de dagelijkse (gezonde) voeding. De van nature aanwezige darmbacteriën produceren ook vitaminen.

Tekorten kunnen ontstaan door eenzijdige onvolwaardige voeding te nemen, voor langere tijd. Bij stoornissen in opname van vitamines in de darm kan een tekort ontstaan. Verder bij langdurig overmatig alcoholgebruik en ziekten krijgt het lichaam te kampen met vitaminen of mineralen tekorten. Bij langdurige tekorten kan vermoeidheid optreden.

Chronisch Vermoeidheidssyndroom CVS/ME

Mensen met ME/CVS hebben te kampen met een ernstige vorm van vermoeidheid die onverklaarbaar is. Symptomen kunnen bijvoorbeeld zijn:

  • maagklachten
  • darmklachten
  • slaapstoornis
  • geheugenproblemen
  • moeite met concentreren
  • gewrichtsklachten

Candida

Candida is een gist die normaal gesproken in evenwicht leeft met de van nature aanwezige bacterieculturen in de darmen. Door de voor candida gunstige omstandigheden, kan deze gist uitgroeien tot een schimmel. Candida leeft van suikers. Deze candidaschimmel verstoort de darmflora. Een verstoorde darmflora heeft invloed op het verloop van de spijsvertering en op de kwaliteit van het immuunsysteem.

Een candida infectie is meestal vrij onschuldig en kan vrij goed behandeld worden. Onbehandeld zou het kunnen zijn dat een candida infectie vermoeidheid veroorzaakt. Lees meer: candida

Chronische pijn

Chronische pijn is pijn die langer aanhoudt dan 3 tot 6 maanden. Pijn levert vermoeidheid op omdat het lichaam continu bezig is met herstellen van de opgelopen schade in het lichaam. Door pijn kan het zijn dat de persoon slechter slaapt dan zonder die pijn. Vermoeidheid neemt toe, naarmate het slechter slapen duurt. Door de mentale stress kan de pijn en de vermoeidheid toenemen.

Niet van alle chronische pijnklachten wordt de bron gevonden. Fibromyalgie is een voorbeeld daarvan. Men heeft vermoeidheidsklachten, pijn, problemen met de darmen en/of hoofdpijn. Daardoor kan de nachtrust verstoord worden hetgeen nog meer vermoeidheid opleverd.

Ernstige slaapproblemen

Bij een ernstig slaapprobleem moet gedacht worden aan enkele nachten per week niet of heel slecht slapen. En dat dan enkele weken lang. De vermoeidheid maakt de persoon prikkelbaar. Het concentratievermogen wordt minder. Piekeren kan sterker worden en de persoon kan in een vicieuze cirkel terecht komen. Niet kunnen slapen en daar over piekeren waardoor er nog minder geslapen wordt. Door de groeiende vermoeidheid is het moeilijker om uit deze situatie te komen.

Langdurig overmatige stress en piekeren

Mogelijk is vermoeidheid die uit langdurige mentale overbelasting voortkomt niet als ziektebeeld te betitelen. Als de persoon te lang onder deze omstandigheid moet functioneren, kan vermoeidheid op een gegeven moment toeslaan. Vermoeidheid kan dan overgaan in oververmoeidheid als er geen aktie op ondernomen wordt. De lichaamsfuncties hebben tijden van rust en/of slaap nodig.

Burn-out

Burn-out klachten: opgebrand zijn, vermoeidheid en zelfs uitputting is vaak werkgerelateerd. Het CBS meet of er sprake is van een burnout aan de hand van een 5-tal uitspraken:

  1. Ik voel me emotioneel uitgeput door mijn werk
  2. Aan het einde van een werkdag voel ik me leeg
  3. Ik voel me moe als ik ’s morgens opsta en geconfronteerd word met mijn werk
  4. Het vergt veel van mij om de hele dag met mensen te werken
  5. Ik voel me compleet uitgeput door mijn werk

Er is veel literatuur over burn-out, eveneens meerdere checklists via internet. Bij een vermoeden dat vermoeidheid meer lijkt op een burn-out, dan is het raadzaam de huisarts te consulteren.

Oorzaken van vermoeidheid

Als vermoeidheid aanhoudt en abnormale vormen aan neemt is een bezoek aan de huisarts geen overbodige luxe. Bijkomende lichamelijke en geestelijke klachten kunnen in combinatie met vermoeidheid een bepaald ziektebeeld geven. De arts kan een diagnose stellen en eventueel doorverwijzen naar specialisten.

Er zijn teveel oorzaken van vermoeidheid om deze op te sommen. Veel voorkomende bronnen van vermoeidheid zijn:

  • langdurig slaaptekort door slecht slapen, slapeloosheid, te korte nachten
  • overmatige stress, te hoge werkdruk voor een te lange periode

Vermoeidheid preventie

Men kan zelf al veel aanpakken om uit de vermoeidheid te blijven. Het zijn de bekende akties die het lichaam ondersteunen en daardoor vermoeidheid kunnen helpen voorkomen.

  • positieve en aktieve levensinstelling
  • bij een kantoorbaan is het noodzaak regelmatig te bewegen
  • dagelijkse wandeling in een omgeving met zuivere lucht
  • dagelijks gezonde voedende voeding nemen, zodat de spijsvertering goed blijft functioneren
  • vette hap en zoetigheden laten staan
  • darmgezondheid in acht nemen zodat de in de darm aanwezige bacteriën de spijsvertering kunnen regelen
  • aktief aan stressreductie werken
  • energienemende aspecten in kaart brengen; al of niet met begeleiding
  • energiegevende factoren vermeerderen
  • voldoende nachtrust of rustmomenten op de dag

Lees meer: Probiotica

Aanpakken van vermoeidheid

De punten onder preventie gelden voor het aanpakken van vermoeidheid. Door de vermoeidheid is het verleidelijk minder te bewegen. Vermoeidheid in combinatie met lichamelijke of geestelijke klachten is meer bewegen voor de meesten niet aantrekkelijk.

Lichaamsprocessen werken beter door voldoende beweging. En door langzaamaan meer en meer te gaan bewegen echter kan er meer energie in het lichaam komen. Er kan juist verlichting optreden, zolang men niet over grenzen gaat. Door 70-80% te doen van waar de persoon toe in staat is, kan het lichaam de conditie langzaam opbouwen. Lichaamsprocessen worden geactiveerd, maar niet overvoerd.

Voor elk persoon is het van belang dagelijks voldoende gezonde voeding te nemen. Zeker als er sprake is van buitensporige vermoeidheid is volwaardige voeding die het lichaam bouw- en brandstoffen geeft belangrijk. Gezonde voeding die rijk is aan vitaminen en mineralen.

Vermoeidheid met een lichamelijke oorzaak dient door het opvolgen van adviezen van specialisten aangepakt te worden.

Wist je dat?

  • Ruim 15% van de huisartsbezoeken te maken heeft met vermoeidheid.
  • 200.000 mensen last hebben van chronische vermoeidheidsklachten, zonder te kunnen achterhalen wat de oorzaak is.
  • Bijna 60% van alleenstaande moeders die de zorg voor kinderen combineren met een betaalde baan, last van vermoeidheid heeft.
  • Ruim 30% van de alleenstaande vaders, met zorg voor kinderen en betaald werk verrichten, last heeft van vermoeidheid.
  • Door 70-80% van de inspanning te leveren wat men aan zou kunnen, de energie opbouw kan plaatsvinden.

Lees ook: